Süt Sığırlarında Ayak Sağlığı Panarisyum Parmaklar arası deri, deri altı dokuları, tendo, eklem ve kemiklerin akut veya subakut nekrotik enfeksiyonudur Etyoloji Fusobacterium nekrophorum Bacteriodes melaninogenicus Staphylococcus aureus Hazırlayıcı nedenler Kötü ahır şartları Genetik duyarlık Mineral ve vitamin eksikliği Mevsim, iklim şartları Beslenme Irk Yaş Gençler daha dayanıklı Aşırı vucut ağırlığı Fazla süt verimi Bozuk tırnak yapısı Tırnak bakımının iyi olmaması Sürüler arası hayvan nakli Hastalıklar Şap, interdigital dermatitis, üremeler, verrikoz dermatitis Yapıcı Nedenler Çevre ısısı Zemin pH sının düşük olması Islak ve kötü zemin Travma Zemindeki irritan maddeler (üre, amonyak..) Klinik Görünüm Lokal Semptomlar Ayak derisinde şişkinlik Kızarıklık ve deri üzerinde çatlaklar Palpasyonda sıcaklık ve şiddetli duyarlık (ağrı) Aniden orta veya şiddetli topallık Hayvan yatmayı tercih eder Sümbük ucu ile basmaya çalışır veya hiç basmaz İnterdigital bölgede kötü kokulu ülser Kronik vakalarda fistül corium coronariyum, interdigital aralık yumuşak ökçeler Genel semptomlar Ateş İştahsızlık Zayıflama Süt veriminde düşme (%20 <) Sınıflandırma Lezyonların yerleştiği dokuya göre Deri Panarisyumu (Panarisyum kutaneum) Tırnaklar arası deride ve corona bölgesinde kırmızılık ve şişlik Deri üzerinde çatlaklar Bölgede sıcaklık ve duyarlık artışı Topallık Derialtı Panarisyumu (Panarisyum subcutaneum) İki tırnak arası veya corana bölgesi ile yumuşak ökçeler hizasında halka şeklinde şişlik, kızarıklık Şiddetli ağrı İlerleyen süreçte bağ doku apseleri ve çok sayıda fistül Apselerden pis kokulu, kıvamlı irin boşalır Zamanla corium limitans hizasından tırnak düşer Tendo Panarisyumu (Panarisyum tendineum) Hastalık fleksor ve extensor tendolara yayılmış Çok belirgin şişkinlik ve hacım artışı Oluşan apseler 2-3 haftada açılır Nekrotik doku parçalı irin boşalır Apseler açılmaz ise Hastalık eklem ve fleksor tendoyu etkiler Genel durum bozulur Eklem Panarisyumu (Panarisyum artikulare) Artikulasyo-medius ve distalis etkilenmiştir Şiddetli topallık – hiç basmama İncik bölgesine uzanan flegmonöz şişkinlik Corana bölgesi, interdigital aralık ve yumuşak ökçelerden irinle birlikte sinovya akar Genel durum bozulmuştur Kemik Panarisyumu (Panarisyum osseum) Şişkinlik carpal /tarsal ekleme kadar çıkar Şiddetli topallık vardır Falanks üzerinde irinli fistüller Genel durum bozulur Tanı Klinik bulgulara göre konur Ayırıcı Tanı Ökçe apsesi İnterdigital yabancı cisimler Dermatitis Derin interdigital yaralar İnterdigital fibroma Akut laminitis Distal interdigital septik artritis Distal falangial kırıklar Prognoz Panarisyum deri ile sınırlı ise iyi Derin dokulara yayıldıkça kötüleşir Kemik, eklem ve tendo panarisyumunda Tırnağın exarticulation Parmak amputasyonu Tendo rezeksiyonu Profilaksi Çevre ve barınak şartlarının düzeltilir Düzenli ayak banyoları yapılır Serbest dolaşılan alanlara sönmüş kireç serpilir TedaviTemizlik ve tırnak bakımıAkut dönemde lokal uygulamalarLokal anestezi altında nekrotik dokuların uzaklaştırılmasıApselerin boşaltılıp irrigasyonuAyağa antiseptik uygulamasıBanyo şeklindeIslak antiseptik kompresŞişkin bölgeye resolitif pomadPomad camphrePomad iode iodürPomad İchtyolYaraya antibiyotikli pomadFurasine pomadSilverdin pomadLokal antibiyotikli spreyİVRAGAP : Penisilin G,..20-30 dk.2-3 defaSağlam tırnağa takoz uygulaması Akut dönemde lokal uygulamalarNon-steroit antienflamatuvar2-3 gün (Fluniksin, Maksikam)Parenteral antibiyotik İV., İM.SülfadimidinSülfamerazin 140 mg/kg İV.Sülfatiazol İV.Oksitetrasiklin (6-11 mg/kg)ClortetrasiklinPenisilin, Penisilin+streptomisinCeftiofourTırnaklar arası yaraya gazlı bez, pamuk tampon uygulanmaz, kuru tutulur.Yarayı korumak için ayağa birkaç gün bandaj uygulanabilirUygulanacaksa günlük değiştirilirTek taraflı tırnak/eklem etkilenmiş ise sağlam tırnağa takoz konur!!Tel dikişi uygulaması “patsama dikişi” Kronik Dönemde Parenteral antibiyotik uygulası İM. Oksitetrasiklin LA Ceftiofour Penisilin, Tylosin Oral yolla Antibiyotiğin plazma yoğunluğunu uzun süre sağlamak için sülfomezatin İVRAGAB+İM Toplu Tedavi İçinRasyonaOkstetrasiklin 2 mg/kg 3-7 günKlortetrasiklin 2.2 mg / kg 3-7 günVitamin A ve Zn ilavesiSuya Sülfatiazol veya Sülfamezatin 130 gr./100 L./üç günSülfametazin 454 gr/ 400 L/ üç gün